Stel je voor: je loopt door een zonovergoten markt in Andalusië. De geur van versgebakken brood, olijven en kruiden zweeft in de lucht. Overal zie je kleurrijke kraampjes vol lokale producten waar je misschien nog nooit van gehoord hebt, maar die allemaal iets zeggen over het Spaanse leven. Spanje barst van de unieke producten die je niet alleen laten watertanden, maar ook iets vertellen over de cultuur, tradities en het temperament van dit prachtige land.
Of je nu al in Spanje woont, erover droomt om te emigreren, of gewoon graag meer wilt weten over de Spaanse lifestyle: deze 10 bijzondere, maar écht typisch Spaanse producten laten je Spanje op een andere manier beleven.
1. Jamón Ibérico: De absolute koning van de Spaanse delicatessen
Geen lijstje over Spaanse producten zonder jamón ibérico. Deze gedroogde ham, afkomstig van het Iberisch varken, is heilig in Spanje. Vergeet die plastic bakjes ham uit de supermarkt – dit is ham met karakter. De beste komt van varkens die vrij rondlopen in de dehesa, een soort mediterraan boslandschap, waar ze zich volvreten met eikels (bellotas).
Er zijn verschillende kwaliteiten, maar als je jamón ibérico de bellota tegenkomt: kopen die handel. Het smelt bijna op je tong, heeft een nootachtige smaak en is puur Spaans vakmanschap. Vaak wordt hij in flinterdunne plakjes geserveerd als tapa, met een glas rode wijn of fino sherry erbij.
Een hamhouder, een jamonero, in huis is trouwens niet ongebruikelijk hier. Lekker Spaans én decoratief.
2. Turrón: Meer dan alleen kerstlekkernij
Vraag een Spanjaard naar turrón, en je ziet direct een glimlach verschijnen. Deze traditionele nougat wordt vooral rond kerst gegeten, maar is tegenwoordig het hele jaar rond verkrijgbaar. Er zijn twee hoofdsoorten: turrón de Jijona (zacht, smeuïg en gemaakt van amandelpasta) en turrón de Alicante (hard, knapperig en met hele amandelen).
Turrón is veel meer dan zoetigheid. Het is bijna synoniem voor nostalgie, familie en feest. Je vindt het in elke supermarkt, maar de beste koop je bij kleine ambachtelijke winkels of op markten. Tegenwoordig zijn er ook moderne varianten met chocola, kokos of zelfs gin-tonic smaak.
3. Aceite de oliva virgen extra: vloeibaar goud van Spanje
Spanje is de grootste producent van olijfolie ter wereld, en met reden. Hier vind je de allerbeste aceite de oliva virgen extra (extra vierge olijfolie), vaak afkomstig uit Andalusië. Spanjaarden gebruiken het overal voor: bakken, braden, salades, brood dopen, zelfs op tomaten met zout als ontbijt (pan con tomate).
De smaak varieert per regio: van fruitig en grassig in Catalonië tot kruidig en vol in Jaén. Een goede fles Spaanse olijfolie is een onmisbare schat in elke keuken. Vergeet die saaie supermarktolie, maar ga voor een lokale, koudgeperste variant in een mooie glazen fles. En ja, het maakt écht verschil.
4. Espardenyes: schoenen met geschiedenis
Ooit begonnen als schoeisel van boeren en vissers in Catalonië en Valencia, nu een modieus item in de straten van Madrid en Ibiza: espardenyes (ook wel espadrilles genoemd). Deze zomerse schoenen met zolen van touw en katoenen of linnen bovenkant zijn niet alleen comfortabel, maar ook 100% Spaans erfgoed.
Ze worden met de hand gemaakt en zijn er in alle kleuren en stijlen – van traditioneel wit tot hippe designer-versies. Perfect voor het warme klimaat én een stukje duurzame mode. Sommige varianten, zoals de espardenya de vetes met linten om de enkels, worden zelfs nog gedragen bij volksdansen.
5. Queso manchego: kaas met karakter
Zeg niet zomaar ‘kaas’ tegen queso manchego. Deze schapenkaas uit La Mancha (de streek van Don Quichot) is beschermd met een D.O. (Denominación de Origen) en wordt gemaakt van melk van het inheemse Manchega-schaap.
Afhankelijk van hoe lang hij gerijpt is (van semicurado tot curado viejo), varieert de smaak van romig en mild tot pittig en kruidig. Heerlijk bij een glaasje rode wijn of als tapa met een likje membrillo (kweeperengelei).
Let op: veel supermarkten verkopen “manchego stijl” kaas die eigenlijk niets met het echte product te maken heeft. Zoek naar het D.O.-keurmerk, want je zult het verschil proeven.
6. Pimentón de la Vera: geheime smaakmaker
Dit gerookte paprikapoeder uit Extremadura is een smaakbommetje dat je keuken verandert. Pimentón de la Vera wordt langzaam gerookt boven eikenhout en daarna tot poeder gemalen. Er zijn drie varianten: zoet (dulce), mild pittig (agridulce) en pittig (picante).
Het is een onmisbaar ingrediënt in gerechten als pulpo a la gallega, chorizo en patatas bravas. Zelfs een snufje over gebakken eieren met aardappeltjes doet wonderen. Pimentón is pure umami, en ruikt alleen al zó lekker dat je meteen wil gaan koken.
7. Botijos: natuurlijke airco voor je water
Een botijo is een traditionele Spaanse waterkruik van poreus aardewerk. Op het eerste gezicht lijkt het een decoratief object, maar deze kruik heeft een slimme functie: hij houdt water koel, zónder koelkast. Door de verdamping van water aan de buitenkant blijft de inhoud verrassend fris, zelfs in de verzengende Spaanse zomer.
Hoewel je ze tegenwoordig vooral als decoratie ziet, worden botijos in dorpen nog steeds gebruikt. Je vindt ze in allerlei vormen en maten – van basic tot met kleurrijke patronen beschilderd. Ook leuk als cadeau of souvenir!
8. Churros met chocolade: breakfast for champions
Churros zijn eigenlijk een soort gefrituurde deegstaven, vaak gegeten bij het ontbijt of als snack. Ze worden geserveerd met dikke, warme chocoladesaus waar je ze in doopt. En ja, dat is net zo verslavend als het klinkt.
In Spanje eet je churros niet alleen op kermissen of festivals, maar gewoon op zondagochtend in een churrería. Ze zijn vooral populair in Madrid, waar ze 24/7 verkrijgbaar zijn in iconische zaken als San Ginés.
Kleine tip: eet ze vers, warm en zonder suiker als je ‘m echt Spaans wil houden.
9. Cerámica de Talavera of Sevilla
Spaanse keramiek is wereldberoemd, en vooral die uit Talavera de la Reina (Castilië-La Mancha) en Sevilla springt eruit. Kleurrijk, met Arabische invloeden, en vaak handbeschilderd. Denk aan borden, schalen, vazen, tegels en zelfs huisnummers.
Wat keramiek zo bijzonder maakt, is dat het zowel kunst als gebruiksvoorwerp is. Veel Spanjaarden hebben handgemaakte keramische items in de keuken of op het terras. En geef toe: eten smaakt toch lekkerder van een met de hand beschilderd Spaans bord?
10. Vermut: comeback van een klassieker
Vermut (vermouth) is bezig aan een ware revival in Spanje. Ooit gezien als ouderwets drankje voor bejaarden, nu hét aperitief onder hippe stedelingen. Vooral op zondagmiddag wordt er massaal vermutear gedaan, borrelen met een glaasje vermut, een schaaltje olijven en wat chips.
Spanje produceert fantastische vermuts, vooral in Catalonië (Reus, Tarragona) en Madrid. Licht bitter, kruidig, soms met een hint sinaasappel of kaneel. Probeer het eens met ijs, een schijfje sinaasappel en een olijf. Salud!
Tot slot: wat maakt een product écht Spaans?
Spaanse producten zijn vaak een mix van traditie, vakmanschap en een flinke scheut pasión. Ze zijn verbonden met de regio, met het klimaat en met het sociale leven. Denk aan hoe belangrijk eten is voor Spanjaarden, of hoe ambachten generaties lang worden doorgegeven.
Of je nu je eerste fles olijfolie koopt bij een lokale cooperativa, of op een markt in Valencia verliefd wordt op een handbeschilderde schaal… Het zijn dit soort producten die je helpen om Spanje niet alleen te zien, maar ook écht te beleven.
Dus de volgende keer dat je in Spanje bent (of op een Spaanse webshop surft), weet je wat je moet zoeken. En zeg niet dat we je niet gewaarschuwd hebben: je raakt verslaafd aan het goede Spaanse leven. ¡Buen provecho!
