Spanje staat bekend om zijn rijke tradities, en tijdens de feestdagen wordt dat meer dan ooit duidelijk. De Spaanse gebruiken en gewoonten rondom Kerstmis en Oud en Nieuw bieden een fascinerend inzicht in de cultuur van het land. Hier duiken we in de unieke manieren waarop Spanjaarden deze speciale tijd van het jaar vieren.
Kerstmis in Spanje: Een spirituele en familiale aangelegenheid
La Inmaculada (8 december)
De Spaanse kerstperiode begint officieel op 8 december met La Inmaculada, de dag van de Onbevlekte Ontvangenis. Vooral in Sevilla wordt deze dag groots gevierd met processies en traditionele dansen, zoals de ‘Danza de los Seises’. Het is een dag van religieuze toewijding die de start markeert van de feestelijkheden.
Belang van de Belén
In Spaanse huizen, kerken en zelfs openbare pleinen vind je tijdens Kerstmis uitgebreide kerststallen, bekend als belénes. Deze stallen variëren van eenvoudige opstellingen tot grote, gedetailleerde scènes met bewegende figuren en stromend water. De belén speelt een centrale rol in de Spaanse kersttraditie en is vaak belangrijker dan een kerstboom, hoewel die ook steeds meer voorkomt.
Kerstavond: La Nochebuena
Kerstavond, of La Nochebuena, wordt in Spanje gevierd met een uitgebreide familiemaaltijd. Deze avond draait om samenzijn met geliefden, vaak onder het genot van traditionele gerechten zoals gebraden lamsvlees, zeevruchten en turrón (een zoete lekkernij van amandelen en honing). Religie speelt een belangrijke rol, en veel families bezoeken na het diner de Misa del Gallo (de Nachtmis), waarin het geboorteverhaal van Jezus wordt herdacht.
Eerste Kerstdag
Hoewel Kerstavond belangrijker is dan Eerste Kerstdag, brengt men op 25 december vaak tijd door met familie. Het is een dag om te ontspannen na het uitgebreide feest van de avond ervoor. Cadeautjes worden meestal niet op deze dag uitgedeeld, aangezien die traditie bewaard blijft voor Día de los Reyes (Driekoningen).
De magische week tussen Kerst en Nieuwjaar
Na Kerstmis verschuift de focus naar de viering van het einde van het jaar. De week tussen Kerst en Oudjaar staat in het teken van reflectie, samenzijn en het plannen van de feestelijkheden voor Nochevieja (Oudjaarsavond).
Dag van de Onnozele Kinderen (28 december)
Op 28 december vieren de Spanjaarden Día de los Santos Inocentes, vergelijkbaar met onze 1 april. Mensen halen grappen met elkaar uit en de media plaatsen nepnieuws om hun publiek te vermaken. Het is een speelse dag die voor veel gelach zorgt.
Oud en Nieuw: Een nacht vol tradities
De twaalf druiven van geluk
Een van de meest iconische Spaanse tradities tijdens Oud en Nieuw is het eten van twaalf druiven, bekend als las doce uvas de la suerte. Bij elke klokslag om middernacht eet men een druif, wat geluk zou brengen voor elk van de twaalf maanden in het nieuwe jaar. Deze traditie is diepgeworteld in de Spaanse cultuur en wordt overal in het land gevolgd, van kleine dorpjes tot grote steden.
Nochevieja: Feestelijk gekleed
Spanjaarden nemen Oudjaarsavond serieus als het gaat om kleding. Veel mensen dragen formele kleding en sommigen voegen rode lingerie toe aan hun outfit, wat geluk zou brengen in het nieuwe jaar. Het feest begint vaak thuis met familie en een uitgebreid diner voordat men naar buiten gaat om het nieuwe jaar in te luiden.
Feesten tot in de vroege uurtjes
Na middernacht barst het feest pas echt los. Discotheken, pleinen en bars vullen zich met mensen die tot zonsopgang dansen en proosten op het nieuwe jaar. In steden zoals Madrid en Barcelona zijn er spectaculaire vuurwerkshows en wordt er op grote pleinen zoals Puerta del Sol feest gevierd.
Driekoningen: Het grote afsluitende feest
Hoewel veel landen het nieuwe jaar als einde van de feestperiode beschouwen, gaat Spanje nog even door. Op 6 januari vieren de Spanjaarden Día de los Reyes Magos (Driekoningen), het hoogtepunt van de kerstperiode.
De optochten van Driekoningen
Op de avond van 5 januari trekken de Drie Wijzen, of Reyes Magos, door de straten tijdens kleurrijke optochten. Deze cabalgatas zijn spectaculair, met versierde praalwagens en acteurs die snoep uitdelen aan kinderen. Vooral de parade in Madrid trekt duizenden bezoekers.
Cadeaus uitpakken
Kinderen laten op de avond van 5 januari hun schoenen bij de deur achter in de hoop dat de Drie Wijzen cadeaus brengen. Op de ochtend van 6 januari vinden ze hun geschenken en genieten families van een feestelijk ontbijt, vaak met de traditionele Roscón de Reyes, een ronde taart versierd met gekonfijt fruit.
Regionale verschillen in feestelijkheden
Hoewel veel tradities door heel Spanje worden gevierd, zijn er ook regionale variaties. In Catalonië bijvoorbeeld speelt de Caga Tío (een “poepende houtblok”) een belangrijke rol. Dit vrolijk versierde houtblok “poept” cadeaus uit voor kinderen wanneer ze er met een stok op slaan terwijl ze een lied zingen. In Baskenland brengt Olentzero, een traditionele kolenbrander, cadeautjes tijdens Kerst.
Decembermaand in Spanje
Kerst en Oud en Nieuw in Spanje zijn een bijzondere mix van geloof, familie en uitbundige feestvreugde. Van de prachtige belénes tot de druiven van geluk en de optochten van Driekoningen, deze periode zit vol tradities die symbool staat voor alegria de la vida van de Spanjaarden; de typische levensvreugde die voor vele van ons de redenen om te emigreren naar Spanje zijn.
Het is een tijd waarin verleden en heden samenkomen en waarin iedereen, jong en oud, kan genieten van de magie van de feestdagen. Dus als je ooit de kans krijgt, beleef dan een Spaanse kerst en Oud en Nieuw en laat je onderdompelen in de unieke sfeer van deze onvergetelijke tijd.
